SIP ALG là một tính năng quen thuộc trong nhiều bộ định tuyến hiện nay, được thiết kế nhằm hỗ trợ các cuộc gọi VoIP vượt qua tường lửa và NAT dễ dàng hơn. Tuy nhiên, trên thực tế, tính năng này lại thường gây ra các sự cố nghiêm trọng như mất tiếng, không thể kết nối cuộc gọi hoặc rớt cuộc gọi giữa chừng. Vậy SIP ALG là gì, tại sao nó lại ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc gọi VoIP, và khi nào nên tắt tính năng này để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định?
1. SIP ALG là gì?
SIP ALG (Application Layer Gateway) là một tính năng phổ biến được tích hợp trong nhiều bộ định tuyến hiện nay. Chức năng chính của nó là can thiệp vào quá trình truyền tải các gói tin SIP – giao thức khởi tạo phiên dùng trong các cuộc gọi VoIP – nhằm giúp vượt qua tường lửa hoặc NAT (Network Address Translation). Cụ thể, SIP ALG sẽ phân tích các gói dữ liệu và điều chỉnh địa chỉ IP cùng cổng (port) để đảm bảo lưu lượng VoIP có thể đi qua mạng nội bộ (LAN) và ra ngoài internet.
Tính năng này hoạt động như một phần mềm độc lập trong phần sụn của bộ định tuyến, thường can thiệp vào phần SDP (Session Description Protocol) – nơi chứa thông tin về âm thanh và định tuyến dữ liệu. Về lý thuyết, SIP ALG được thiết kế để cải thiện chất lượng cuộc gọi bằng cách đảm bảo các gói tin được định tuyến chính xác, ngay cả khi người dùng đang sử dụng kết nối sau tường lửa hoặc NAT.
Tuy nhiên, trên thực tế, SIP ALG thường gây ra nhiều vấn đề hơn là giải quyết, đặc biệt với các hệ thống điện thoại SIP hiện đại. Do đó, nhiều nhà cung cấp dịch vụ VoIP khuyên người dùng nên tắt SIP ALG trên bộ định tuyến của mình để đảm bảo kết nối ổn định.
2. 5 giai đoạn trong cuộc gọi SIP
Để hiểu rõ hơn lý do vì sao SIP ALG có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc gọi, hãy cùng xem xét quy trình thiết lập một cuộc gọi SIP. Dưới đây là 5 giai đoạn quan trọng:
2.1. Invite Stage (Giai đoạn mời gọi)
Khi người dùng bắt đầu cuộc gọi, một gói tin INVITE sẽ được gửi từ thiết bị của bạn đến máy chủ SIP hoặc thiết bị nhận.
2.2. Invite Response Stage (Giai đoạn phản hồi mời gọi)
Nếu kết nối thành công, phía người nhận sẽ gửi lại một phản hồi đến người gọi – xác nhận rằng lời mời đã được nhận và đang xử lý.
2.3. Answering Stage (Giai đoạn trả lời)
Đây là bước thiết bị nhận phản hồi lại để xác nhận có cuộc gọi đến. Lưu ý rằng đây chưa phải là cuộc gọi thực sự, mà là thông báo chuẩn bị kết nối.
2.4. Confirmation Stage (Giai đoạn xác nhận cuối)
Người gọi sẽ gửi gói tin xác nhận cuối cùng nhằm thiết lập kết nối hoàn chỉnh. Sau bước này, đường truyền thoại sẽ được mở.
2.5. Call Stage (Giai đoạn thực hiện cuộc gọi)
Sau khi bốn giai đoạn trên hoàn tất, cuộc gọi chính thức bắt đầu. Âm thanh sẽ được truyền theo hai chiều giữa hai bên thông qua các gói RTP (Real-time Transport Protocol).
>>> Đọc thêm tại: https://diginext.com.vn/6-dieu-can-biet-ve-giao-thuc-sip/
3. Khi nào SIP ALG ảnh hưởng đến cuộc gọi VoIP
3.1. Khi thiết bị mạng có bật SIP ALG mặc định
Nhiều router hoặc modem (đặc biệt là của nhà mạng) bật SIP ALG mặc định. Tính năng này được thiết kế để “giúp” các gói SIP NAT qua thiết bị mạng dễ hơn, nhưng thực tế lại thường phá vỡ gói tin hoặc làm sai cấu trúc gói SIP.
Hậu quả:
– Không nghe được một bên hoặc cả hai bên.
– Cuộc gọi bị rớt sau vài giây.
– Không thể thực hiện hoặc nhận cuộc gọi.
3.2. Khi sử dụng softphone hoặc IP phone qua internet công cộng
Khi bạn gọi qua internet từ các ứng dụng như Zoiper, Linphone, hoặc IP phone, SIP ALG có thể thay đổi địa chỉ IP và port trong header SIP mà server VoIP không nhận dạng được.
Hậu quả:
– Gọi đi không thành công.
– Không nghe thấy âm thanh (do RTP bị chặn hoặc sai port).
– SIP đăng ký thất bại lặp đi lặp lại.
3.3. Khi sử dụng NAT kết hợp với SIP ALG
NAT (Network Address Translation) vốn đã thay đổi địa chỉ IP của thiết bị. Khi SIP ALG cố gắng “sửa” gói SIP NAT thêm một lần nữa, dẫn đến xung đột thông tin IP/port trong gói tin SIP.
Hậu quả:
– Cuộc gọi kết nối thành công nhưng không có âm thanh.
– Rớt cuộc gọi ngẫu nhiên.
– VoIP server không phản hồi đúng.
3.4. Khi sử dụng nhiều thiết bị VoIP sau cùng một router
SIP ALG xử lý không nhất quán nếu có nhiều thiết bị VoIP sau một router (ví dụ nhiều máy điện thoại trong văn phòng). Nó có thể trộn thông tin giữa các thiết bị hoặc không định tuyến được RTP đúng.
Hậu quả:
– Chập chờn khi gọi nhóm.
– Gọi nội bộ không được.
– Máy này gọi máy kia thì được, chiều ngược lại thì không.
3.5. Khi sử dụng dịch vụ tổng đài ảo hoặc SIP trunk từ nhà cung cấp bên ngoài
Với các dịch vụ như tổng đài ảo (cloud PBX) hoặc SIP trunk từ nhà mạng/nhà cung cấp dịch vụ, SIP ALG thường không tương thích vì các hệ thống này đã xử lý NAT riêng từ phía máy chủ.
Hậu quả:
– Không đăng ký được SIP.
– Gọi đi/đến không ổn định.
– Dịch vụ bị từ chối.
4. Cách tắt SIP ALG trên bộ định tuyến
4.1. Cách kiểm tra SIP ALG có đang bật hay không
Cách 1: Kiểm tra thủ công qua giao diện quản trị router
- Truy cập giao diện quản trị router bằng cách gõ địa chỉ IP, thường là 192.168.1.1 hoặc 192.168.0.1 vào trình duyệt.
- Đăng nhập bằng tài khoản admin (mặc định là admin/admin hoặc được in trên thiết bị).
- Tìm mục Advanced Settings, NAT, Firewall, hoặc VoIP.
- Tìm mục có tên SIP ALG, SIP Passthrough, hoặc tương tự.
- Nếu đang bật (Enabled), bạn có thể tắt đi (Disable).
Cách 2: Sử dụng phần mềm kiểm tra SIP ALG (dành cho kỹ thuật viên)
– Dùng phần mềm như 3CX Firewall Checker hoặc VoIP Test Tool để kiểm tra trạng thái SIP ALG và các cổng VoIP.
– Một số softphone (như Zoiper) cũng hiển thị cảnh báo nếu SIP ALG gây lỗi đăng ký.
4.2. Cách tắt SIP ALG trên một số thiết bị phổ biến
TP-Link
– Truy cập: 192.168.0.1 > Đăng nhập
– Vào: Advanced > NAT Forwarding > ALG Settings
– Tắt “SIP ALG” và lưu lại
Huawei (thường dùng bởi VNPT, Viettel)
– Truy cập: 192.168.100.1 hoặc theo địa chỉ IP mặc định
– Đăng nhập (user: telecomadmin / pass: thường ở mặt sau thiết bị)
– Vào: Security > ALG
– Tắt SIP ALG, nhấn Apply
ZTE (phổ biến của Viettel)
– Truy cập: 192.168.1.1
– Đăng nhập: user/pass thường là admin/admin hoặc user/user
– Vào mục: Application > ALG Settings
– Tắt SIP ALG
MikroTik
– Vào Winbox hoặc WebFig.
– Mở Terminal và chạy lệnh: /ip firewall service-port disable sip
ASUS Router
– Truy cập: 192.168.1.1 > Advanced Settings > WAN > NAT Passthrough
– Tìm mục SIP Passthrough > Chọn Disable
Lưu ý khi tắt SIP ALG
– Sau khi tắt, khởi động lại router/modem để cấu hình áp dụng.
– Nếu nhà mạng không cho quyền truy cập modem (có thể bị khóa), bạn cần liên hệ tổng đài kỹ thuật để yêu cầu hỗ trợ tắt SIP ALG.
– Nếu bạn sử dụng tổng đài ảo hoặc SIP trunk từ nhà cung cấp khác, việc tắt SIP ALG gần như là bắt buộc để đảm bảo kết nối ổn định.
Tạm kết
Tóm lại, SIP ALG được tạo ra với mục đích cải thiện khả năng truyền tải VoIP qua các mạng có NAT và tường lửa, nhưng trong môi trường VoIP hiện đại, nó thường trở thành nguyên nhân gây lỗi kết nối và ảnh hưởng nghiêm trọng đến trải nghiệm người dùng. Việc hiểu rõ SIP ALG là gì và nhận biết khi nào nó gây ảnh hưởng đến cuộc gọi giúp bạn dễ dàng xử lý sự cố và tối ưu hệ thống tổng đài.
Nếu bạn đang gặp tình trạng chập chờn khi gọi SIP, đừng quên kiểm tra và tắt SIP ALG trên thiết bị mạng – một thao tác nhỏ nhưng có thể mang lại sự khác biệt lớn cho chất lượng cuộc gọi của bạn.
