Trong bối cảnh hội nhập kinh tế diễn ra ngày một gay gắt, việc phân tích đối thủ cạnh tranh là một bước quan trọng giúp doanh nghiệp không chỉ xác định vị trí của mình mà còn tối ưu hóa các chiến lược marketing. Trong bài viết này, DigiNext sẽ trình bày chi tiết về lý do cần thực hiện phân tích đối thủ cũng như các bước tiến hành cụ thể.  

▶▶ 1. Vì sao cần phân tích đối thủ cạnh tranh trong marketing?

1.1. Hiểu rõ vị thế của doanh nghiệp

Khi phân tích đối thủ cạnh tranh, doanh nghiệp có thể so sánh mình với những công ty khác trong cùng lĩnh vực. Điều này giúp các nhà lãnh đạo hiểu rõ vị thế của doanh nghiệp trên thị trường, từ đó có thể dễ dàng phân tích và xây dựng chiến lược phát triển hợp lý.

1.2. Nắm bắt xu hướng thị trường

Phân tích đối thủ giúp bạn nắm bắt nhanh các xu hướng marketing mà đối thủ đang triển khai, vừa học hỏi thêm ý tưởng đồng thời tránh xa các sai lầm mà họ mắc phải. 

Nắm bắt xu hướng thị trường

1.3. Điều chỉnh chiến lược kinh doanh

Khi hiểu rõ những gì đối thủ đang làm, doanh nghiệp có thể điều chỉnh chiến lược marketing để tiếp cận khách hàng tốt hơn, tăng khả năng thành công trên thị trường.

1.4. Tìm kiếm cơ hội mới

Phân tích đối thủ cạnh tranh giúp bạn phát hiện các khoảng trống trên thị trường, nơi mà doanh nghiệp có thể tận dụng để khai thác và phát triển thị trường ngách.

▶▶ 2. Chi tiết các bước phân tích đối thủ cạnh tranh trong marketing

2.1. Xác định đối thủ cạnh tranh

Xác định đúng đối thủ là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong phân tích đối thủ cạnh tranh. Đối thủ cạnh tranh được chia thành hai nhóm chính:

Đối thủ trực tiếp: Đây là những doanh nghiệp hoặc công ty cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự với doanh nghiệp của bạn và nhắm đến cùng một đối tượng khách hàng. Những đối thủ này thường là mối đe dọa lớn nhất vì họ đang hoạt động trong cùng thị trường và có thể chiếm lấy thị phần của bạn nếu họ có chiến lược tốt hơn.

Phân tích đối thủ cạnh tranh trực tiếp

Đối thủ gián tiếp: Đây là những doanh nghiệp cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ không hoàn toàn giống với doanh nghiệp của bạn nhưng vẫn có thể phục vụ cùng một nhóm khách hàng mục tiêu. Những đối thủ này có thể tác động đến doanh thu của bạn theo cách gián tiếp.

Xác định chính xác điều này trong phân tích đối thủ cạnh tranh giúp bạn tập trung phân tích vào những yếu tố cần thiết, tránh lãng phí thời gian vào các đối thủ không liên quan hoặc có ảnh hưởng không đáng kể đến thị trường của bạn.

2.2. Thu thập thông tin về đối thủ

Sau khi xác định được đối thủ, bước tiếp theo là thu thập càng nhiều thông tin càng tốt về họ. Để hiểu rõ hơn về đối thủ, bạn cần thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để có cái nhìn toàn diện. 

2.2.1. Trang web và mạng xã hội của đối thủ 

Website chính thức và các kênh mạng xã hội như Facebook, Instagram, YouTube, và LinkedIn của đối thủ là những nơi cung cấp rất nhiều thông tin hữu ích về cách họ tiếp cận khách hàng, các sản phẩm/dịch vụ mà họ đang cung cấp, cách họ định vị thương hiệu và nội dung tiếp thị mà họ sử dụng. 

Thu thập thông tin trên website đối thủ

Những yếu tố cần phân tích đối thủ cạnh tranh trên trang web và mạng xã hội gồm:

• Thiết kế và giao diện người dùng (UI/UX): Website có thân thiện với người dùng không? Cách bố trí và sắp xếp nội dung có rõ ràng và hấp dẫn không?
• Nội dung: Đối thủ đăng tải nội dung gì? Nội dung có đa dạng (bài viết, video, hình ảnh, infographic) không? Họ tập trung vào những thông điệp gì?
• Tương tác với khách hàng: Mức độ tương tác của khách hàng với bài đăng trên mạng xã hội như thế nào? Đối thủ trả lời câu hỏi, bình luận của khách hàng nhanh chóng và hiệu quả không?

2.2.2. Phân tích đối thủ cạnh tranh dựa trên đánh giá của khách hàng

Một trong những cách tốt nhất để phân tích đối thủ cạnh tranh là hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu thông qua việc xem xét phản hồi từ khách hàng. Các đánh giá trên Google Reviews, sàn thương mại điện tử (nếu có) và các diễn đàn, nhóm cộng đồng trên mạng xã hội có thể cho bạn cái nhìn sâu sắc về trải nghiệm thực tế của khách hàng với sản phẩm/dịch vụ của đối thủ. 

Những yếu tố cần chú ý khi phân tích phản hồi của khách hàng:

• Đánh giá tổng thể: Đối thủ có nhiều đánh giá tích cực hay tiêu cực? Những khía cạnh nào được khách hàng khen ngợi hoặc phàn nàn nhiều nhất?
• Cách đối thủ xử lý phản hồi: Khi nhận được phàn nàn, đối thủ có phản hồi và giải quyết vấn đề kịp thời không? Họ có chính sách chăm sóc khách hàng hiệu quả không?

2.2.3. Phân tích SEO và từ khóa

Các công cụ online như Ahrefs, SEMrush, hoặc Google Keyword Planner có thể giúp bạn phân tích hiệu quả chiến lược SEO của đối thủ. Bằng cách xem xét những từ khóa mà đối thủ đang xếp hạng cao trên các công cụ tìm kiếm, bạn có thể hiểu được chiến lược tiếp cận khách hàng của họ. 

Sử dụng công cụ SEO online

Các yếu tố SEO cần quan tâm khi phân tích đối thủ cạnh tranh:

• Từ khóa: Đối thủ đang nhắm đến những từ khóa nào? Họ có tập trung vào từ khóa ngách hay từ khóa chung?
• Lượng truy cập: Website của đối thủ nhận được lượng truy cập như thế nào từ công cụ tìm kiếm?
• Backlink: Họ có bao nhiêu backlink chất lượng? Những trang web nào đang liên kết đến nội dung của họ?

2.2.4. Báo cáo tài chính và nghiên cứu thị trường

Nếu đối thủ của bạn là công ty niêm yết công khai, bạn có thể dễ dàng truy cập báo cáo tài chính của họ. Những báo cáo này sẽ cung cấp thông tin về doanh thu, chi phí, lợi nhuận và các chỉ số quan trọng khác, giúp bạn có cái nhìn sâu hơn về sức mạnh tài chính của đối thủ. 

Ngoài ra, các nghiên cứu thị trường từ các tổ chức uy tín cũng là nguồn thông tin hữu ích để hiểu rõ thị phần và vị trí của đối thủ trên thị trường. Để phân tích đối thủ cạnh tranh bạn nên lưu ý đến những yếu tố sau:

• Doanh thu: Có tăng trưởng ổn định không? Các nguồn thu chính của họ đến từ đâu?
• Lợi nhuận: Lợi nhuận của họ có cao không? Chi phí của họ tập trung vào những hoạt động nào?
• Đầu tư vào Marketing: Họ đầu tư bao nhiêu vào các hoạt động tiếp thị và phát triển thương hiệu?

2.2.5. Phân tích quảng cáo của đối thủ

Phân tích đối thủ cạnh tranh dựa vào các công cụ như Facebook Ads Library hoặc Google Ads để xem xét các chiến dịch quảng cáo mà đối thủ đang chạy. Điều này sẽ giúp bạn hiểu rõ chiến lược tiếp thị của họ và cách họ tiếp cận khách hàng tiềm năng. Các yếu tố cần phân tích: thông điệp quảng cáo, định vị sản phẩm, ngân sách,…

Phân tích quảng cáo của đối thủ

2.3. Phân tích điểm mạnh và điểm yếu của đối thủ

Dựa trên thông tin đã thu thập, bạn cần phân tích đối thủ cạnh tranh thông qua điểm mạnh và điểm yếu. Bước này giúp bạn xác định được những lợi thế mà đối thủ đang có cũng như những cơ hội mà bạn có thể tận dụng.

Để đánh giá chính xác điểm mạnh và điểm yếu của đối thủ cạnh tranh, có ba chỉ tiêu cơ bản thường được sử dụng:

• Thị phần: Đây là tỷ lệ phần trăm doanh số hoặc khối lượng sản phẩm mà đối thủ chiếm lĩnh trên thị trường mục tiêu. Thị phần phản ánh trực tiếp sự hiện diện và sức mạnh kinh doanh của đối thủ trong ngành.
• Trí phần: Là mức độ nhận biết của khách hàng đối với đối thủ khi họ được hỏi về các thương hiệu đầu tiên xuất hiện trong tâm trí khi nghĩ đến một lĩnh vực cụ thể. Trí phần giúp đo lường sự ghi nhớ và nhận thức của người tiêu dùng đối với đối thủ.
• Tâm phần: Đo lường mức độ yêu thích và cảm tình của khách hàng đối với đối thủ cạnh tranh. Nó cho biết khách hàng sẵn sàng lựa chọn và trung thành với sản phẩm hoặc dịch vụ của đối thủ ở mức độ nào.

2.4. So sánh với chiến lược của doanh nghiệp mình

Sau khi hiểu rõ đối thủ, hãy tiến hành so sánh chiến lược Marketing của doanh nghiệp mình với họ:

• Kênh tiếp thị: Bạn sử dụng kênh nào? Đối thủ sử dụng kênh nào? Ai đang tận dụng các kênh truyền thông hiệu quả hơn?
• Thông điệp thương hiệu: Bạn có nổi bật hơn đối thủ về thông điệp và giá trị cốt lõi không?
• Phương thức tiếp cận khách hàng: Cách bạn tiếp cận khách hàng so với đối thủ có gì khác biệt và hiệu quả hơn không?

Việc so sánh này giúp bạn nhận diện những điểm còn thiếu sót và điều chỉnh chiến lược của mình.

Xem thêm: Marketing 5-0 Tương lai của tiếp thị kỹ thuật số

Phân tích đối thủ cạnh tranh theo mô hình SWOT2.5. Lên kế hoạch hành động

Dựa trên các thông tin và phân tích, bạn cần tạo ra một kế hoạch hành động cụ thể để cải thiện và tối ưu hóa chiến lược Marketing của mình:

• Tận dụng cơ hội: Tập trung vào những khía cạnh mà đối thủ đang yếu kém để tạo ra lợi thế cho doanh nghiệp.
• Cải thiện điểm yếu của mình: Nếu đối thủ đang làm tốt hơn bạn ở một lĩnh vực nào đó, hãy lên kế hoạch để cải thiện và khắc phục những điểm yếu của mình.
• Linh hoạt điều chỉnh: Thị trường luôn biến động, do đó, kế hoạch cần linh hoạt để thay đổi theo tình hình thực tế.

2.6. Lập báo cáo phân tích đối thủ cạnh tranh trong marketing

Bước cuối cùng trong việc nghiên cứu và phân tích đối thủ đó là lập một bản báo cáo hoàn chỉnh để đánh giá chính xác và nhanh chóng về đối thủ. Cụ thể, một báo cáo cần đảm bảo được các đầu mục sau: 

• Tổng quan về thị trường và ngành
• Thông tin về đối thủ cạnh tranh
• So sánh sản phẩm, dịch vụ của đối thủ và doanh nghiệp
• Lập sơ đồ phân tích SWOT
• Phân tích lợi thế cạnh tranh của đối thủ

Kết luận:

Việc phân tích kỹ điểm mạnh và điểm yếu của đối thủ sẽ giúp bạn tìm ra cơ hội để phát triển và khắc phục những hạn chế của chính doanh nghiệp mình, từ đó xây dựng chiến lược Marketing hiệu quả hơn.